Bế sản dịch sau sinh và biện pháp phòng ngừa

1.    Thế nào là bế sản dịch sau sinh?

Sản dịch là dịch, màng rau, niêm mạc cổ tử cung và âm đạo bong ra trong và sau quá trình sinh em bé. Sản dịch sau sinh rất dễ bị phân hủy và vi khuẩn tấn công, phát triển mạnh. Ở người con so, cho con bú, sản dịch sẽ hết nhanh hơn do tử cung co hồi nhanh hơn. Ở người sinh mổ, sản dịch thường ít hơn so với người sinh thường. Nếu sản dịch ra nhiều, kéo dài hoặc đã hết huyết đỏ sẫm, lại ra máu tái lần cần phải theo dõi sót rau khi sinh. Quá trình và thời gian ra sản dịch, sạch sản dịch sau sinh ở mỗi phụ nữ là khác nhau, tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người.

Bế sản dịch sau sinh mổ hoặc sinh thường là tình trạng sản dịch bị ứ đọng lại trong tử cung, không thoát ra ngoài được. Bế sản dịch nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, sẽ dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn sản dịch, rối loạn đông máu, chảy máu không cầm… cực kỳ nguy hiểm cho tính mạng sản phụ.

Ảnh minh họa (Nguồn Internet)

2. Dấu hiệu bế sản dịch sau sinh

 Trong vài ngày đầu sau khi sinh, cơ thể sẽ đẩy ra một lượng máu khá lớn, màu đỏ tươi và trông giống như kinh nguyệt, kèm theo những cục máu đông nhỏ. 10 ngày sau khi sinh, sản dịch loãng dần, chủ yếu là tế bào bạch cầu và tế bào từ niêm mạc tử cung. Những ngày sau đó, sản dịch sẽ tiết ít dần trước khi hết hoàn toàn sau 2 – 4 tuần. Một số trường hợp tiếp tục ra dịch sản trong vài tuần tiếp theo, tối đa 45 ngày sau sinh.

Nhưng nếu bạn thấy mình xuất hiện các triệu chứng bất thường dưới đây, bạn cần lưu ý theo dõi:

- Có ít sản dịch chảy ra, sản dịch có mùi hôi vì bị nhiễm trùng

- Sờ bụng thấy có cục cứng

- Sốt nhẹ

- Căng tức vùng hạ vị, thỉnh thoảng có cơn đau âm ỉ

- Cổ tử cung bị đóng kín, khi dùng tay nong cổ tử cung thì thấy có sản dịch màu đen sậm và hôi, đau khi ấn đáy tử cung

3. Nguyên nhân bế sản dịch sau sinh

 Có rất nhiều sản phụ gặp phải tình trạng bế sản dịch sau sinh thường và sinh mổ, các nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể là:

- Mất máu nhiều trong lúc sinh: Mất máu là hiện tượng bình thường khi sinh nở, nhưng nếu bị mất máu quá nhiều, tử cung sẽ co bóp kém, thậm chí mất hẳn khả năng co bóp để đẩy sản dịch. Đây chính là nguyên nhân phổ biến của tình trạng tắc sản dịch sau sinh.

- Các biến chứng xảy ra trong và sau khi sinh như thai to, đa thai, đa ối, quá trình chuyển dạ kéo dài… sẽ dễ khiến sản phụ bị bế tắc sản dịch

- Phụ nữ có sức khỏe yếu sau sinh khiến phải nằm một chỗ, ít vận động đi lại, hoặc vệ sinh vùng kín không sạch dẫn đến nhiễm trùng… góp phần làm tăng nguy cơ bế sản dịch sau sinh mổ/thường.

- Do còn sót nhau

- Trương lực cơ tử cung của sản phụ kém, cổ tử cung bị đóng kín, sức khỏe sản phụ suy kiệt… sẽ làm cho sản dịch không thể thoát ra ngoài.

4. Cách xử lý khi bị bế sản dịch sau sinh

Bế sản dịch sau sinh là do chất dịch không thoát được ra bên ngoài, do vậy cách điều trị hiệu quả đó là tác động vào tử cung để đẩy các chất dịch ra ngoài. Bạn nên đi siêu âm kiểm tra và điều trị bệnh càng sớm càng tốt, tránh để lâu bệnh nặng hơn.

Với trường hợp nhẹ, bác sĩ thường cho bệnh nhân dùng thuốc co hồi tử cung dạng uống hoặc dạng tiêm để tử cung co bóp và đẩy chất dịch ra ngoài. 

Đối với những trường hợp nặng có dịch nhiều, sau khi siêu âm bác sĩ sẽ tiến hành nong cổ tử cung bằng tay hoặc dụng cụ y tế cùng ống hút để đẩy lấy chất dịch ra ngoài.

5. Làm thế nào để phòng ngừa bế sản dịch sau sinh?

- Vệ sinh hợp lý và đúng cách: Sản dịch tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, ký sinh trùng có hại phát triển rất nhanh, dễ gây ra viêm nhiễm âm đạo và tử cung, do đó cần phải vệ sinh vùng kín đúng cách, thường xuyên thay băng vệ sinh, vệ sinh vùng kín sạch sẽ mỗi lần thay băng và giữ cho vùng kín khô ráo.

- Vận động nhẹ nhàng, tránh nằm nhiều: Vận động nhẹ nhàng là cách giúp đẩy sản dịch ra nhanh mà vô cùng hiệu quả. Mặc dù nghỉ ngơi giúp sản phụ nhanh lại sức nhưng nếu không muốn bị bế sản dịch sau sinh mổ hoặc sinh thường thì nên vận động nhẹ nhàng, liên tục.

- Cho bé bú càng sớm càng tốt: Cho con bú sẽ giúp kích thích tử cung co bóp để đẩy sản dịch ra ngoài. Chính vì thế, một trong những cách giúp sản phụ không bị bế sản dịch sau sinh thường hay sinh mổ chính là cho con bú càng sớm càng tốt.

- Chế độ ăn uống hợp lý: Phụ nữ sau sinh nên có chế độ ăn uống riêng, giúp lợi sữa đồng thời mau hết sản dịch. Có rất nhiều loại thực phẩm cần có trong thực đơn cho sản phụ như rau ngót, rau dền, ngải cứu… Chúng có tác dụng lợi sữa, đồng thời hỗ trợ quá trình co hồi của tử cung giúp sản dịch được đẩy ra nhanh chóng. Ngoài ra, các loại củ quả như mướp, đu đủ xanh, hoa chuối, nghệ… cũng có tác dụng tương tự, vừa kích thích tuyến sữa, vừa ổn định dạ dày và hồi phục tử cung.

- Đi tiểu thường xuyên: Trong những ngày đầu sau sinh, bàng quang của bạn có thể kém nhạy cảm hơn bình thường. Vì vậy, bạn sẽ không cảm thấy cần phải đi tiểu ngay cả khi bàng quang đã khá đầy. Ngoài việc gây ra các vấn đề về tiết niệu, bàng quang đầy còn khiến tử cung khó co bóp hơn, dẫn đến sản dịch khó thoát ra ngoài hơn. Cho nên, đừng quên đi vệ sinh mỗi 2-3 giờ bạn nhé!

Đặc biệt, các sản phụ không nên nằm bắt chéo chân ngay sau khi sinh, không nịt bụng quá chặt, không nên lau vùng kín bằng các loại giấy thô, khăn ướt có mùi hương, hóa chất, không nên tự ý dùng xà phòng hay dung dịch vệ sinh, không thụt rửa âm đạo tránh gây tổn thương cho vùng kín, không nên sử dụng bồn tắm, không nên sử dụng tampon trong 4 – 6 tuần sau sinh để giúp phòng ngừa bế sản dịch sau sinh thường, sinh mổ hiệu quả.

Trong trường hợp, sản phụ sau sinh thấy lượng sản dịch ra ít, có các biểu hiện bất thường như: sốt nhẹ, sờ bụng thấy có cục cứng, căng đau vùng hạ vị thì không nên chậm trễ, cần đến ngay cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa, tránh để lâu dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.

Nhóm Admin ST