Tắc tia sữa là tình trạng rất dễ gặp ở phụ nữ sau sinh và trong thời gian cho con bú. Nếu không xử lý kịp thời có thể dẫn đến sốt, áp xe gây đau đớn, thậm chí gây biến chứng nguy hiểm.
1. Tắc tia sữa
Sữa được sản xuất ra từ các nang sữa, theo các ống dẫn đổ về xoang chứa sữa ở phía sau quầng vú, dưới tác dụng kích thích của động tác bú mút của trẻ hoặc tác động giống lực mút của bé, sữa sẽ chảy ra ngoài. Tắc tia sữa (tuyến sữa) là tình trạng hệ thống ống dẫn sữa hay lỗ núm vú bị tắc và sữa không chảy ra được, hoặc chảy ra với lượng rất nhỏ.
Tại chỗ tắc sẽ dần tạo thành hòn cục do hiện tượng sữa đông kết. Trong lúc đó, sữa vẫn tiếp tục được tạo ra, làm cho các ống dẫn trước chỗ tắc ngày càng bị căng giãn. Hiện tượng này gây chèn ép các ống dẫn sữa khác, tạo ra một vòng xoắn bệnh lí, làm tình trạng tắc sữa ngày càng nặng thêm. Hiện tượng này rất thường xảy ra ở các sản phụ trong những ngày đầu sau sinh và đôi khi cũng xảy ra trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ.
Ảnh minh họa (Nguồn Internet)
2. Biểu hiện tắc tia sữa
- Mẹ cảm thấy một hoặc cả hai bên bầu ngực trở nên căng tức, có cảm giác đau nhức. Mức độ ngày càng tăng dần khiến người mẹ vô cùng đau đớn, khó chịu.
- Tắc tia sữa thành cục cứng. Khi sờ vào bầu vú, mẹ cảm nhận được một hoặc nhiều điểm cứng.
- Sữa không tiết ra hoặc tiết ra rất ít, ngay cả khi mẹ chủ động vắt sữa.
- Người mẹ có thể phát sốt
3. Nguyên nhân tắc tia sữa
- Một số mẹ gặp phải tình trạng tắc tia sữa sau sinh. Bầu ngực chứa rất nhiều sữa nhưng vẫn không thể chảy ra ngoài cho bé bú được.
- Sữa mẹ sản xuất quá nhiều nhưng bé bú không hết hoặc mẹ không vắt hết lượng sữa dẫn đến tình trạng ứ đọng và tắc tia sữa. Điều này có thể khiến mẹ bị đau tức bầu ngực hoặc sốt nhẹ.
- Mẹ mặc một chiếc áo ngực quá chật, áo bó hoặc mang địu địu bé trước ngực đôi khi cũng khiến các tia sữa bị tắc. Ngoài ra, thường xuyên nằm úp cũng sẽ khiến mẹ gặp tình trạng tương tự.
- Mẹ không cho bé bú thường xuyên, đúng cữ hoặc không vắt sữa từ 5 giờ đồng hồ cho đến 1 ngày sẽ khiến tồn đọng sữa ở bầu ngực. Tình trạng này duy trì sẽ khiến mẹ bị tắc tia sữa sau một thời gian ngắn.
- Bé ngậm vú mẹ sai cách khiến lượng sữa được sản xuất ra không được bú hết. Khi sữa tồn đọng quá nhiều sẽ gây tắc, viêm đường dẫn sữa.
- Sự căng thẳng ở người mẹ sẽ làm chậm quá trình sản sinh hormone oxytocin có nhiệm vụ kích thích vú tiết sữa.
- Mẹ cũng có thể bị tắc tia sữa do nhiễm khuẩn. Vi khuẩn có thể thông qua đường máu hoặc do quá trình vệ sinh đầu vú của mẹ khi cho con bú không được đảm bảo. Cũng có thể do việc vệ sinh lưỡi, miệng của trẻ chưa đúng cách. Khi mẹ bị nhiễm khuẩn vú, hệ thống dẫn sữa trở nên bị viêm, sưng, ứ đọng làm sữa không thể giải phóng ra bên ngoài được.
Ảnh minh họa (Nguồn Internet)
4. Biến chứng tắc tia sữa
Tắc tia sữa nếu không được điều trị kịp thời và đúng phương pháp, người mẹ có thể bị:
- Viêm tuyến vú
- Áp xe tuyến vú, lâu dần thành các dải u hóa hay u xơ tuyến vú
- Nhiễm trùng
5. Phương pháp điều trị tắc tia sữa
- Trước khi cho bé bú, mẹ nên cởi hoàn toàn áo ngực để lượng sữa được lưu thông không bị hạn chế. Làm ấm ngực bằng việc đặt một tấm gạc hoặc khăn ấm, kết hợp với massage nhẹ.
- Mẹ dùng 2 lòng bàn tay xoa bóp nhẹ nhàng 2 bầu ngực khoảng 30 giây, sau đó dùng 5 ngón tay chụm lại vê quầng vú. Mẹ nên massage vào các thời điểm trước, trong và sau khi cho bé bú hoặc hút sữa.
- Mẹ nên cho bé bắt đầu với bên ngực bị tắc. Mẹ cần xoa bóp bầu vú nhẹ nhàng theo chuyển động tròn, bắt đầu từ khía sau của vùng tắc cho tới phía trước núm vú.
- Khi mẹ bú không hết, mẹ cần dùng tay hoặc máy hút sữa để loại bỏ phần sữa còn dư, đảm bảo không có sữa đọng lại.
- Phương pháp vật lý gồm sóng siêu âm đa tần số kết hợp chiếu tia hồng ngoại, sử dụng dòng điện xung
6. Phòng ngừa tắc tia sữa
- Cho trẻ bú càng sớm càng tốt ngay sau khi sinh
- Thường xuyên cho bé bú đúng cữ, cho bú đều 2 bên, sử dụng tay hoặc máy vắt sữa để loại bỏ phần sữa thừa ra bên ngoài. Tránh tình trạng sữa ứ đọng lâu ngày gây tắc, viêm vú.
- Sữa non rất đặc, dễ gây tắc nên trước và sau khi cho bú, mẹ nên day ép bầu vú nhẹ nhàng tránh sữa đông kết.
- Uống thật nhiều nước mỗi ngày
- Sử dụng áo ngực rộng rãi, đúng kích thước
- Có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý.
- Cố gắng giữ tinh thần vui vẻ, lạc quan, tránh việc quá căng thẳng.
- Tập một số bài tập thiền hoặc yoga, đi bộ,...
Khi phát hiện các dấu hiệu tắc tia sữa, mẹ nên nhanh chóng khắc phục, tránh trường hợp phát triển thành viêm nhiễm, áp xe gây ảnh hưởng tới sức khỏe cả mẹ và bé yêu. Trường hợp áp dụng các biện pháp tại nhà mà khong thấy hiệu quả, mẹ cần đến ngay bệnh viện, cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Nhóm Admin ST